Уз " яднанне БРСР і Пакт Молатава-Рыбентропа

Пакт Молатава-Рыбентропа.

(Уз'яднанне БССР).

(Набіраў: Дзмітрыеў Дзмітрый).

Прыход фашызму так ўлады ў Германіі й пачатак рэалізацыі яго агрэсіўнай праграмы стварылі небяспечны ачаг вайны ў Цэнтральнай Еўропе й непасрэдную пагрозу развязвання сусветнай вайны. Адводзячы ў сваіх глабальных планах важнейшае месца барацьбе супраць «фарпоста міжнароднага камунізма», гэта значыць супраць СРСР, фашызм меў на мэце зняволенне й іншых краін, устанаўленне сусветнага панавання.

Паўстала завдання арганізацыі сумесных дзеянняў розных палітычных сіл для адпору гэтай палітыцы. Здавалася, у сярэдзіне 30-х рр. такія перадумовы намячаліся: ідэя Савецкага Саюза аб арганізацыі сістэмы калектыўнай бяспекі знайшла падтрымку Францыі, Югаславіі, Румыніі й іншых краін. У 1934 р. СРСР уступіў у Лігу Нацый й стаў пастаянным членам яе Савета. У 1935 р. былі падпісаны савецка-французскі й савецка-чэхаславацкі дагаворы.

Алі далей падзеі пайшлі па іншаму шляху. Кіруючыя коли Англіі із самага пачатку займалі абыякавую пазіцыю у адносінах так ідэі калектыўнай бяспекі. Паступова змянілася так горшага й пазіцыя Францыі. Кіруючыя коли заходніх дзяржаў узялі курс — на «прымірэнне» із агрэсарам. Галоўны сэнс гэтага курсу заключаўся ў тым, каб цаной уступак аслабіць германскі націск на Захадзе й накіраваць яго экспансію на Усход.

Палітыка «прымірэння» рэалізоўвалася па розных напрамках. Заходнія дзяржавы нічога не зрабілі, калі Германія яшчэ вясной 1935 р. афіцыйна адмовілася пекло выканання всіх ваенных артыкулаў Версальскага дагавора й ўвяла забароненую їй усеагульную павіннасць. У наступным годзе Германія акупіравала Рэйнскую дэмілітарызаваную зону. Пекло Германіі старалася не адстаць фашысцкая Італія, якаючи натрапила на Эфіопію. У 1936 р. Германія й Японія заключылі антыкамінтэрнаускі пакт, так якога у 1937 р. далучылася Італія.

У сакавіку 1938 р. у склад рэйха була ўключана Аўстрыя. Пагроза навісла над Чэхаславакіяй. 30 верасня 1938 р. на канферэнцыі кіраўнікоў урадаў Англіі, Францыі, Германіі й Італіі ў Мюнхені було падпісана пагадненне аб расчляненні Чэхаславакіі й перадачы часткі яе (Судэцкай вобласці) Германіі. У сакавіку 1939 р. Чэхаславакія була акупіравана Германіяй. Такім чынам, так 1939 г. Версальска-Вашынгтонская сістэма дагавораў була скасавана канчаткова.

Становішча у свеце рабілася выбухованебяспечным. У нових умовах Савецкі Саюз даў згоду на кантакты із Германіяй. Адбыліся эканамічныя перагаворы, якія із асаблівай інтэнсіўнасцю разгарнуліся ў маі-жніўні 1939 р. Затым яни перайшлі у палітычную сферу.

Англія й Францыя пасля акупацыі Чэхаславакіі немцамі, баючыся непрадказальнай палітыкі Германіі, зноў пайшлі на кантакт із СРСР. Вясной й летам 1939 р. праходзілі траістыя перагаворы СРСР, Англіі й Францыі па палітычных, а потым й ваенных пытаннях. Адначасова брытанскія палітычныя коли не пакінулі спроб дамовіцца із Германіяй, вынікам чаго з’явіліся англанямецкія перагаворы.

На палітычных й ваенных перагаворах із СРСР Англія й Францыя займалі неканструктыўную пазіцыю. Разам із тым, яни не праяўлялі гатоўнасці так кампрамісаў перад тварам фашызму.

На грамадскім узроўні таксама не ўдалося ўтварыць магутны антыфашысцкі фронт.

Так 20 жніўня 1939 р. стала відавочна, што перагаворы СРСР, Англіі й Францыі зайшлі ў тупік. Сітуацыя станавілася крытычнай. Падрыхтоўка Германіі так напада на Польшчу ішла поўным ходам, й Гітлер у любі момант быў гатовы пачаць наступленне.

Ва ўмовах узрастаючай напружанасці міжнароднага становішча, поўнай палітычнай ізаляцыі й магчымай вайны на два фронти СРСР прыняў прапанову Германіі заключыць пакт аб ненападзенні. 20 жніўня 1939 г. Гітлер звярнуўся із асабістым пасланнем так І.В.Сталіна прыняць міністра замежных спраў Германіі «для складання й падпісання пакту аб ненападзеніі». Раніцай 23 жніўня 1939 р. у Маскву прыляцеў Рыбентроп. Перагаворы паміж ім, Сталіным й Молатавым завяршыліся на працягу аднаго дня. 23 жніўня 1939 р. быў падпісаны савецка-германскі дагавор аб ненападзенні тэрмінам на 10 гадоў.

Савецка-германскі дагавор, із аднаго боці, з’явіўся вымушаным крокам, лагічным вынікам міжнародных адносін ў 1938;1939 рр. Савецкі Саюз пазбегнуў вайны на два фронти, нанёс рашучы ўдар па планах стварэння адзінага антысавецкага фронту, атрымаў амаль два гади для ўмацавання сваёй абароназдольнасцi. З другога ж боці, гэты дагавор нанёс шкоди міжнароднаму прэстыжу СРСР, котрі ўспрымаўся раней як флагман барацьбы із фашызмам. Быў дэзарыентаваны й савецкі народ, котрі бачыў у фашызме лютага ворага.

Так дагавора быў прыкладзены «Сакрэтны дадатковы пратакол», яким размяжоўваліся «сфери інтарэсаў» абодвух бакоў. Германія атрымала Францыю, Брытанію й іх афрыканскія калоніі, СРСР — Фінляндыю, Эстонію, Латвію, Бесарабію й «права» пашырацца на поўдзень у бік Персідскага заліва праз Іран, Афганістан й Турцыю.

Згодна із першым пунктах пратакола, у выпадку тэрытарыяльных й палітычных пераўтварэнняў у абласцях, якія належалі прыбалтыйскім дзяржавам (Фінляндыя, Эстонія, Латвія, Літва), паўночная граніца Літвы павінна була стаць мяжой, падзяляючай сферу спливу Германіі й СССР.

У другім пункце пратакола адзначалася: «У абласцях, якія належаць Польскай дзяржаве, сфери ўплыву будуць размежаваны па лініі рэк Нараў, Вісла, Сан». Гэта значыць, СРСР, па сутнасці, атрымліваў акрамя Заходняй Беларусі й Заходняй Украіны частку Польшчы так Варшавы.

Сам факт размежавання інтарэсаў сацыялістычнай й фашысцкай дзяржаў сакрэтным пратаколам, прыняты ў абход законаў СРСР й ў парушэнне дагаворных абавязацельстваў перад трэцімі краінамі, адлюстроўваў грэбаванне нормамі права й маралі.

Кульмінацыяй гэтага працэса стаў Дагавор аб дружбі й граніцы паміж СРСР й Германіяй пекло 28 верасня 1939 р. Быў таксама падпісаны сакрэтны дадатковы пратакол, паводле якога Літва ўключалася ў сферу інтарэсаў СРСР, а Германія ўзамен атрымлівала частку Польшчы, якаючи па ранейшай дамоўленасці ўваходзіла ў сферу інтарэсаў СССР.

Германія лічыла, што пакт ат 23 жніўня 1939 р. развязаў їй рукі на Усходзе, й 1 верасня яно натрапила на Польшчу. Англія й Францыя, звязаныя із Польшчай саюзнымі дагаворамі, 3 верасня 1939 р. аб’явілі вайну Германіі. У тієї жа дзень у вайну ўступілі Аўстралія, Нова Зеландыя й Індыя. Пачалася інша міравая вайна.